Jak wiadomo, praca z osobami starszymi, szczególnie schorowanymi bądź też posiadającymi jakieś specyficzne wymagania odnośnie opieki, to zajęcia nie dla każdego. Pamiętajmy więc, że decydując się na taką pracę, powinniśmy to dobrze przemyśleć, a także zastanowić się czy aby na pewno jesteśmy osobą, która nadaje się do wykonywania takich obowiązków, a także czy sprostamy określonym wymaganiom, które nieraz są bardzo wysokim.
Należy podkreślić, że w pracy z seniorami zazwyczaj dobrze sprawdzą się osoby, które posiadają określone cechy charakteru.
Wymiar psychologiczny osoby starszej
Należy wziąć pod uwagę, że świadomość odnośnie zbliżającego się czasu związanego z przejściem na emeryturę może wywołać u osoby starszej stres, który dość mocno zagraża zdrowiu zarówno fizycznemu, jak i psychicznemu. Wspomniane już zakończenie pracy zawodowej, jak również pogarszające się zdrowie, tudzież trudności związane z wykonywaniem zwykłych, codziennych czynności, a także utrata pozycji głowy rodziny – to wszystko może mieć wpływ na pogarszający się nastrój osoby starszej, który w niektórych przypadkach może nawet prowadzić do depresji.
Zwróćmy uwagę, że depresja jest to najczęściej występujące u osób starszych zaburzenie psychiczne, z którym zmagają się zwłaszcza osoby samotne, bądź niesamodzielne, a także osoby, które są uzależnione od pomocy innych ludzi. Niezwykle częstym zjawiskiem, które możemy zaobserwować w grupie seniorów, jest także smutek, zmęczenie, jak również kłopoty ze snem, drażliwość, tudzież brak nadziei na lepszą przyszłość.
Zmiany zachodzące w psychice seniora
Zmiany, które zachodzą w psychice osoby starszej są zależne od wielu różnych czynników, do których zaliczamy: warunki zdrowotne, uwarunkowania genetyczne, zmiany charakteru, zmiany w mózgu, aktywność fizyczna oraz umysłowa, posiadane nawyki, doświadczenia życiowe, styl życia, stosunek do starości, jak również do życia oraz postaw społeczeństwa, liczy się także nastawienie najbliższych w stosunku do osób starszych, a także stawiane sobie samemu zadania rozwojowe.
Adaptacja do starości
Zdaniem Denis’a B. Bromley’a o właściwej adaptacji do starości zazwyczaj świadczą takie cechy jak: dobre zdrowie, aktywność, bystrość umysłu, szczerość odnośnie kontaktów z innymi ludźmi, przyjazny stosunek do innych, szacunek do własnej osoby, zadowolenie z życia, wysoki poziom moralności, poczucie zadowolenia z własnego bytu, pogodzenie się zarówno ze starością, jak i z brakiem możliwości uniknięcia śmierci, a także poczucie bezpieczeństwa.
Z kolei niewłaściwe przystosowanie do starości zazwyczaj objawia się poprzez: wrogość, pojawienie się lęków, konfliktowość, poczucie winy, izolacja, zależność od innych, apatię, obawę przed innymi ludźmi oraz skłonność do stanów depresyjnych. Należy podkreślić, że podejście do starości zazwyczaj jest warunkowane przez: sytuację zarówno życiową, jak i materialną oraz rodzinna; poziom intelektualny; aktywność intelektualną oraz fizyczną; cechu charakteru; aktywność zarówno edukacyjną, a także kulturalną; zainteresowania; zachowanie oraz styl życia; potrzeby; a także pełnione przez seniora role społeczne; jak również postawy wobec starości.
Nadmieńmy, że bardzo ważna jest akceptacji dotycząca procesu starzenia się. Warto także wspomnieć o mądrości transcendentnej, która jest rezultatem tak zwanego rozwoju podmiotowego. Objawia się ona w osiąganiu równowagi psychicznej. Cechą świadczącą o mądrości transcendentnej jest również brak lęku przed śmiercią. Pamiętajmy, że jednym z najważniejszych zadań każdego człowieka jest pogodzenie się zarówno z przejściem na emeryturę, a także nauczenie się rozumienia, tudzież zaakceptowania śmierci, która jest ostatnim etapem ludzkiego życia.
Wsparcie seniora
Opiekun osoby starszej powinien wspierać seniora. Niezwykle ważne jest, aby taka osoba nadal cieszyła się życiem. Nie można takiej osoby dodatkowo martwić. Trzeba z taką osobą rozmawiać, a także pokazać jej, że świat, nawet w przypadku seniora, wcale nie jest taki zły. W trudniejszych przypadkach (jak na przykład depresja) może być potrzebna pomoc psychologa.
